Khmer Rouge Survivors’ Concerns Regarding the Armed Conflict Occurred Along the Cambodia-Thai Border.
លោកយាយ គឹម ម៉ឺន មានអាយុ ៧៣ ឆ្នាំ កើតនៅភូមិតាព្រំ ឃុំមានជ័យ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ ក្រោយឆ្នាំ ១៩៨៥ លោកយាយាបានផ្លាស់ទីលំនៅមករស់នៅភូមិបាកនឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ជីវិតរបស់លោកយាយ តែងតែឆ្លងកាត់នូវភាពលំបាជាច្រើនជំនាន់ក្នុងអំឡុងសម័យសង្គ្រាម ហើយចប្ចុប្បន្ននេះទៀត គឺការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធនៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ លោកយាយបាននិយាយរៀបរាប់ថា ទោះបីជាមិនបានចូលរួមផ្ទាល់ក្នុងសង្រ្គាមព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃក្តី ក៏ប៉ុន្តែលោកយាយបានឃើញនូវភាពលំបាកលំបិនដែលកងទ័ពនិងប្រជាជនកម្ពុជាបានកំពុងតែប្រឈម។ សង្គ្រាមបាននាំមកនូវការបាត់បង់អាយុជីវិតមនុស្សនិងទ្រព្យសម្បត្តិ ព្រមទាំងបានបង្កភាពវឹកវរក្នុងការប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់ប្រជាជនរស់នៅទីជនបទតាមព្រំដែន។ លោកយាយបានចែករំលែកអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនទាក់ទិននឹងចៅប្រុសម្នាក់របស់គាត់ ដែលបានបំរើក្នុងជួរកងទ័ព ហើយនឹងកំពុងត្រៀមខ្លួនចេញទៅបំពេញភារកិច្ចឈរជើងតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជានិងថៃ។ ការមានកូនចៅបំរើក្នុងជួរកងទ័ព គឺបានធ្វើឱ្យលោកយាយមានអារម្មណ៍ព្រួយបារម្ភក្នុងចិត្តអំពីចៅប្រុសជាប់ជានិច្ច ពីព្រោះលោកយាយធ្លាប់មានបទពិសោធន៍នូវដោយរងនូវភាពលំបាកលំបិនក្នុងជីវិតដែលបានឆ្លងកាត់សង្រ្គាមជាច្រើនជំនាន់រួចមកហើយ។
សព្វថ្ងៃនេះ លោកយាយកំពុងប្រឈមមុខជំងឺលើសឈាមនិងជំងឺសន្លាក់។ ទោះបីជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាសុខភាពយ៉ាងនេះក្តី លោកយាយនៅតែបន្តការថែរក្សាជីវិតដើម្បីរស់នៅជាមួយកូនចៅ និងចង់មើលឃើញក្រុមគ្រួសារកូនចៅនិងសង្គមជាតិស្ថិតក្នុងភាពសុខសាន្តនិងសុភមង្គល។
លោកតា មុំ អ៊ាង មានអាយុ៨៣ឆ្នាំ កើតក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១ ទីកន្លែងកំណើតស្ថិតក្នុងឃុំដំបូកខ្ពស់ ស្រុកបន្ទាយមាស ខេត្តកំពត។ សព្វថ្ងៃ លោកតារស់នៅភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគីរី ខេត្តកំពត។
លោកតាមានចំណាប់អារម្មណ៍ថា សង្រ្គាមគឺជាកលិយុគនិងហេតុការណ៍ដ៏សែនវឹកវរមួយដែលបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតមនុស្ស ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋនិងសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ ការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ក្នុងចន្លោះថ្ងៃទី២៤ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺបានបង្កឲ្យមានការភាពភ័យរន្ធត់និងភាពស្លន់ស្លោ ការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ និងអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភាគី។ ការបាញ់ប្រហារទៅវិញទៅមកដោយអាវុធធុនធ្ងន់ គឺបានបង្កឲ្យមានការបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបានបំផ្លិតបំផ្លាញអាយុជីវិតនិងផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ ព្រមទាំងបានបណ្តាលឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជារស់នៅតាមតំបន់ជាប់ព្រំដែន ត្រូវរត់ភៀសខ្លួននិងរត់គេចស្វែងរកតំបន់មានសុវត្ថិភាព។ ក្នុងអំឡុងនៃការបាញ់ប្រហារគ្នាទៅវិញរវាងកម្ពុជា-ថៃ លោកតាមានកូនចំនួន២នាក់ បានទៅធ្វើការងារនៅក្នុងប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែពួកគេបានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ ដោយសារតែភាពភ័យខ្លាចនូវអំពើគម្រាមកំហែងពីសំណាក់ក្រុមថៃនិយមដែលគេនឹងអាចបង្កសម្មភាពគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនក្នុងប្រការផ្សេងៗក្នុងប្រទេសថៃ។
សព្វថ្ងៃនេះ លោកតាកំពុងប្រឈមមុខនឹងជំងឺប្រចាំកាយជាច្រើនដូចជា ជំងឺថ្លង់ ជំងឺលើសឈាម និងជំងឺឈឺសន្លាក់ដៃ-ជើង។ ទោះបីជាសុខភាពមានភាពមិនប្រក្រតីយ៉ាងណាក្តី លោកនៅតែមានកម្លាំងចិត្តរឹងមាំក្នុងការបន្តជីវិតរស់នៅទៅមុខទៀត ដើម្បីឃើញក្រុមគ្រួសារកូនចៅនិងសង្គមជាតិស្ថិតក្នុងសុខសន្តិភាពនិងសុភមង្គល។
អ៊ំស្រី ស ទូច មានអាយុ ៥០ ឆ្នាំ រស់នៅភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ បច្ចុប្បន្ននេះ អ៊ំស្រីមានកូនទាំងអស់ចំនួន៤នាក់។
អ៊ំស្រីបានរៀបរាប់ថា កូនរបស់អ៊ំស្រីទាំងអស់ធ្លាប់ធ្វើការងារនៅក្នុងប្រទេសថៃដើម្បីរកចំណូលជួយគាំទ្រសម្រាប់ជីវភាពគ្រួសាររបស់អ៊ំស្រី ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងពេលមានការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃ កូនរបស់គាត់បានសម្រេចចិត្តត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ។ បច្ចុប្បន្ននេះ អ៊ំស្រីមិនមានកូនចៅនិងសាច់ញ្ញាតិបានចូលបំរើកងទ័ពនៅតាមប្រំដែនទេ ប៉ុន្តែអ៊ំស្រីមានចំណាប់អារម្មណ៍ថា សង្រ្គាមគឺបាននាំឲ្យមានការបាត់បង់ជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់រួមទាំងកងទ័ពនិងប្រជាជនស្លូតត្រង់ ហើយបានបង្កឲ្យប្រទេសជាតិយើងជួបនូវវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ។ ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនយើងនៅតាមតំបន់ព្រំដែន បានរងផលប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដោយសារយើងមិនអាចប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតបានប្រក្រតី ប្រជាជនយើងជាច្រើននាក់បានបាត់បង់អាយុជីវិតដោយសារសង្រ្គាម ហើយជាពិសេសគឺរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
បច្ចុប្បន្ននេះ អ៊ំស្រីមានជំងឺប្រចាំកាយដូចជាជំងឺសន្លាក់ដៃជើងនិងជំងឺក្រពះពោះវៀន ដែលបានប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពផ្ទាល់ក្នុងការធ្វើការងារប្រចាំថ្ងៃ។
Health and Socal Service Center for Khmer Rouge’s Survivors at Bak Nim Village, Chres Commune, Chum Kiri District, Kampot.
Photo by Ros Sampeou
August 23, 2025
Documentation Center of Cambodia Archives